Rehabilitacja metodą NDT-Bobath

W oparciu o założenia państwa Bobath, fizjoterapeutka Mary Quinton oraz lekarka Elsbeth Koeng rozwinęły wspomnianą koncepcję i przekształciły ją w leczenie neurorozwojowe. Pierwszy polski kurs metody NDT-Bobath miał miejsce w 1988 roku. W naszym kraju rehabilitacja metodą NDT-Bobath jest więc praktykowana od ponad 30 lat. NDT w nazwie metody jest skrótem od angielskiego neurodevelopmental treatment, oznaczającego leczenie neurorozwojowe.

Metoda NDT-Bobath – dla kogo rehabilitacja metodą NDT-Bobath?

Metoda NDT-Bobath została opracowana dla dzieci z zaburzeniami ruchowymi pochodzenia neurologicznego (np. mózgowe porażenie dziecięce czy asymetria ułożenia ciała), zaburzeń rozwojowych, metabolicznych czy wad genetycznych. Rehabilitacja metodą NDT-Bobath znajdzie zastosowanie również w przypadku pacjentów z grupy tzw. ryzyka okołoporodowego oraz dotkniętych opóźnieniem psychoruchowym. Rehabilitacja metodą NDT-Bobath może być również wykorzystywana w wspomaganiu rozwoju wcześniaków.

Główne założenia rehabilitacji metodą NDT-Bobath

Metoda NDT-Bobath jako główne założenie przyjmuje normalizację napięcia mięśniowego. To oznacza, że ma za zadanie obniżyć podwyższone napięcie mięśniowe lub zwiększyć je wówczas, gdy w związku z występującymi schorzeniami jest ono obniżone. Ma również neutralizować i wygaszać nieprawidłowe odruchy, które zaczynają występować u dziecka. Jak można się domyślać, dzięki temu zostaje zahamowany rozwój niewłaściwych reakcji motorycznych. W to miejsce rehabilitacja metodą NDT-Bobath toruje właściwe wzorce ruchu małego człowieka.

Techniki, jakimi wspomaga się nabywanie odpowiednich wzorców ruchu oparte są na neurofizjologicznym wzorcu ruchu. Terapeuta kieruje procesem rehabilitacji w taki sposób, by ruchy dziecka były jak najbardziej zbliżone do prawidłowych, które powinno ono wykonywać w przyszłości.

Na czym polega rehabilitacja metodą NDT-Bobath?

Rehabilitacja metodą NDT-Bobath ma za zadanie torować właściwe wzorce ruchowe dziecka. Aby tego dokonać, w procesie rehabilitacji terapeuta prowadzi ruch z punktów kluczowych (punktów kontroli ruchu), jakimi są m.in. głowa, obręcz miednicza czy obręcz barkowa. W ten sposób specjalista stara się wywołać prawidłowy odruch i „nauczyć” dziecko wykonywać ruchy prawidłowo. Warto dodać, że terapeuta porusza nie tylko kończynami malucha, a całym jego ciałem. Ma to za zadanie dostarczyć dziecku odpowiednich doznań czuciowych i ruchowych.

Warto wspomnieć o tym, że dziecko z zaburzeniem np. neurologicznym, inaczej odczuwa swoje ciało, niż dziecko zdrowe. Z właśnie z tego m.in. wynikają inne, nieprawidłowe wzorce ruchowe, które zaczyna nabywać i które – jeśli nie podejmie się rehabilitacji – niestety zaczynają się utrwalać. Dlatego w procesie rehabilitacji metodą NDT-Bobath ważne jest umiejętne sterowanie ciałem dziecka, które sprawia, że dziecko zaczyna inaczej odczuwać siebie i swoje ruchy. Każdy wykonywany przez specjalistę ruch jest starannie przygotowywany i synchronizowany z przemieszczeniem środka ciężkości oraz ciężaru ciała.

Indywidualizacja procesu rehabilitacji metodą NDT-Bobath

Rehabilitacja metoda NDT-Bobath posiada główne założenia i cele, które zostały już przedstawione, równie ważny jest jednak sposób, w jaki się je osiąga. W przypadku wspomnianej metody, proces rehabilitacji jest ustalany w sposób możliwie jak najbardziej indywidualny i spersonalizowany.

Zarówno tempo, jak i rodzaj oraz rytm ćwiczeń dostosowywane są przez terapeutę tak, aby jak najlepiej odpowiadały na potrzeby dziecka oraz współgrały z istotą jego trudności. Dlatego tak ważna jest analiza i obserwacja zachowania dziecka oraz nieustanne monitorowanie czynionych przez nie postępów.

Podejście indywidualne ma za zadanie również odpowiedź na psychologiczne potrzeby dziecka. Rehabilitacji nie może towarzyszyć ból i cierpienie dziecka, bowiem nie przyniesie ona wtedy zamierzonych efektów. Ważne jest poczucie bezpieczeństwa oraz komfort dziecka podczas wykonywania treningu. Zwłaszcza, że proces rehabilitacji może być długi oraz intensywny. Warto więc zadbać o dobre samopoczucie dziecka oraz pozytywne skojarzenia z ćwiczeniami i terapeutą.

Rola terapeuty i rodziców w procesie rehabilitacji metodą NDT-Bobath 

Ogromną zaletą rehabilitacji metodą NDT-Bobath jest to, że można ją włączyć w codzienny rytm dnia małego dziecka. Zabiegi pielęgnacyjne (takie jak karmienie, noszenie, kąpanie czy przewijanie) wykonywane prawidłowo, będą utrwalać pracę terapeuty. Tego typu codzienne czynności są również okazją do ćwiczenia przez dziecko wykonywania prawidłowych ruchów, a jak wiemy „trening czyni mistrza”, również w przypadku treningów NDT-Bobath.

Współpraca specjalisty z rodzicami jest więc niezbędnym elementem rehabilitacji metodą NDT-Bobath, to ona bowiem warunkuje postępy, jakie poczyni dziecko. Rodzice zostają wyszkoleni przez terapeutę – uczą się, jakie wzorce ruchów są prawidłowe, jakie nie oraz w jaki sposób torować te dobre, a w jaki sposób hamować niewłaściwe.

Rehabilitacja musi być ciągła i systematyczna, dlatego tak ważne jest zaangażowanie rodziców w jej proces. Z czasem staje się ona naturalnym sposobem funkcjonowania, a wspomniane torowanie właściwych wzorców ruchu oraz hamowanie nieprawidłowych jest dla rodziców czymś oczywistym, automatycznym i przede wszystkim – łatwym.